Farsæld barna
Þann 1. janúar 2022 tóku í gildi ný lög um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna. Meginmarkmið laganna er að búa til umgjörð sem stuðlar að því að börn og foreldrar sem á þurfa að halda hafi aðgang að samþættri þjónustu við hæfi án hindrana.
Samþætt þjónusta er skipulögð og samfelld þjónusta sem hefur það að markmiði að stuðla að farsæld barns og er veitt af þeim þjónustuveitendum sem eru best til þess fallnir að mæta þörfum barns hverju sinni. Til þjónustuveitenda teljast t.d. leik-, og grunnskólar, frístundaheimili, félagsmiðstöðvar, framhaldsskólar, heilsugæsla, sérhæfð heilbrigðisþjónusta, lögregla, félagsþjónusta og barnavernd.
Þannig miða ákvæði laganna að því að formfesta samstarf um veitingu þjónustu í þágu farsældar barna og skapa skilyrði til að unnt sé að bregðast fyrr við tilteknum aðstæðum eða erfiðleikum í lífi barns með viðeigandi stuðningi þegar þörf þykir. Þeir sem bera ábyrgð samkvæmt lögum þessum skulu fylgjast með velferð og farsæld barna og foreldra. Meta þörf fyrir þjónustu, bregðast við þörf barna og foreldra fyrir þjónustu á skilvirkan hátt um leið og þörf krefur og hafa samráð sín á milli með það að markmiði að þjónustan sé samfelld og samþætt í þágu velferðar og farsældar barna og foreldra.
Með lögum þessum er fjölskyldum og börnum sem þurfa snemmtækan stuðning tryggður aðgangur að sérstökum tengilið eða málstjóra í nærumhverfi barnsins, gert er ráð fyrir að börn og fjölskyldur geti snúið sér til tengiliðar eða málstjóra sem leiði málið áfram. Aðgangur að tengilið og málstjóra er tryggður strax frá fæðingu barns og þar til barn er 18 ára. Sams konar þjónusta er í boði fyrir foreldra á meðgöngu. Barn og/eða foreldrar þess geta óskað eftir því að komið sé á virku samstarfi milli þeirra sem veita barni þjónustu. Í samstarfinu felst meðal annars að þessum þjónustuveitendum er heimilt að skiptast á upplýsingum um aðstæður barnsins með það markmið að stuðla að farsæld barns.
Öll vinnsla persónuupplýsinga vegna samþættingar á þjónustu er aðeins heimil eftir að foreldrar og eftir atvikum barn hafa sett fram beiðni þess efnis á þar til gerðum eyðublöðum.
Mikilvægt er að forsjáraðilar kynni sér með hvaða hætti vinnsla persónuupplýsinga fer fram um barn þeirra. Umsóknir berast til tengiliðar í leik-, grunn- eða framhaldsskóla barnsins og á Fjölskyldusvið Fjarðabyggðar.
Foreldrar og eftir atvikum barn hafa kost á að setja fram beiðni um miðlun tiltekinna upplýsinga til tengiliðar í nærumhverfi barnsins. Beiðnin er skrifleg og undirrituð af foreldri og eftir atvikum barni. Sjá nánar: Beiðni um miðlun upplýsinga til tengiliðar/málstjóra og vinnslu persónuupplýsinga skv. 15. gr. laga um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna nr. 86/2021.
Farsældarþjónusta
Farsældarþjónusta tekur til allra kerfa sem veita börnum þjónustu, hvort sem hún er veitt á vettvangi ríkis eða sveitarfélaga. Þjónustan er veitt á þremur þjónustustigum:
- 1.stig – er grunnþjónusta fyrir alla – snemmtækur stuðningur
- 2.stig – er markviss stuðningsþjónusta byggð á faglegu mati eða frumgreiningu
- 3.stig - er sérhæfðari stuðningsþjónusta í samræmi við ítarlega greiningu á þörfum
Farsældarlögin boða breytingar í þjónustu við börn og fjölskyldur. Þeir sem koma að þjónustu við barn á einn eða annan hátt, eiga að fylgjast með velferð og farsæld barnsins, meta þörf þess fyrir þjónustu og bregðast við á skilvirkan hátt um leið og þörf krefur. Þessum aðilum ber að hafa samráð sín á milli með það að markmiði að þjónustan sé samfelld og samþætt , þ.e.a.s. að allir séu að vinna saman og að sameiginlegum markmiðum til að tryggja farsæld og velferð barns.
Tilkynningarskylda til barnaverndar
Lög um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna koma ekki í stað lögbundinnar tilkynningarskyldu til barnavernda. Hafa þarf í huga að sumar upplýsingar um aðstæður barns eru með þeim hætti að mikilvægt er að tilkynna þær strax til barnavernda. Leiðbeiningar til foreldra um tengiliði og miðlun upplýsinga til tengiliða leysa tilkynningarskylduna ekki af hólmi.
Hvað er Tengiliður?
Strax við fæðingu barns, eða eftir atvikum á meðgöngu, eiga foreldrar og börn rétt á þjónustu tengilðar eftir því sem þörf krefur. Hlutverk tengiliðar er fyrst og fremst að veita upplýsingar, aðstoða foreldra, barn og styðja við samþættingu á fyrsta stigi í samræmi við óskir foreldra og/eða barns.
Tengiliður er einstaklingur í nærumhverfi barnsins:
Frá fæðingu og þar til barn hefur nám í leik- eða grunnskóla er tengiliður starfsmaður heilbrigðisstofnunnar.
Þegar barn er við nám í leik-, grunn- eða framhaldsskóla er tengiliður starfsmaður skólans þar sem barn er við nám.
Ef það á ekki við er tengiliður starfsmaður félagsþjónustu þess sveitarfélags þar sem barn á lögheimili.
Foreldrar og eftir atvikum barn geta ávallt leitað sjálf til tengiliðar í nærumhverfi barnsins og óskað eftir samþættri þjónustu.
Í meðfylgjandi skjali eru Tengiliðir í Fjarðabyggð
Málastjóri
Barn sem hefur þörf fyrir fjölþætta þjónustu á öðru og/eða þriðja stigi til lengri tíma fær málstjóra frá félagsþjónustu eða barnavernd. Hlutverk málstjóra er að veita frekari upplýsingar og ráðgjöf, hlutverk tengiliðar er að leiða samþættingu þjónustu á öðru og/eða þriðja stigi. Málstjóri leiðir einnig stuðningsteymi.
Stuðningsteymi er vettvangur þar sem þjónustuveitendur og eftir atvikum þeir sem veita barni almenna þjónustu eiga samstarf um samþættingu þjónustunnar. Stuðningsteymi gerir einstaklingsbundna stuðningsáætlun og fylgir henni eftir.
Tengt efni